हिरव्या भाज्या, फळे आणि संपूर्ण धान्ये – नैसर्गिक आहार ठरेल औषधापेक्षा प्रभावी
मीठाचे प्रमाण कमी करा, स्ट्रोक आणि हार्ट अटॅकचा धोका होईल दूर
फक्त तीन बदल आणि सात दिवसांत दिसेल हाय ब्लड प्रेशरवर पॉझिटिव्ह परिणाम
आजच्या धावपळीच्या आयुष्यात उच्च रक्तदाब म्हणजेच हाय ब्लड प्रेशर (Hypertension) ही एक गंभीर पण अतिशय सामान्य समस्या बनली आहे. एकेकाळी हा आजार केवळ वयस्करांमध्ये दिसायचा, मात्र आता तरुण पिढीतही तो वेगाने पसरतो आहे. सततचा ताण, व्यायामाचा अभाव, चुकीच्या खाण्याच्या सवयी आणि बसून राहण्याची जीवनशैली यामुळे रक्तदाब अनियंत्रित होतो.
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) आकडेवारीनुसार, जगभरात सुमारे 1.28 अब्ज लोक उच्च रक्तदाबाने त्रस्त आहेत. फक्त अमेरिकेतच 2022 साली या आजारामुळे 6.8 लाखांहून अधिक मृत्यू झाले. ही आकडेवारी या समस्येचे गांभीर्य अधोरेखित करते.
डॉक्टर आणि आहारतज्ज्ञांचा एकमताने सल्ला आहे की, वेळेत काळजी घेतली, जीवनशैलीत बदल केले, तर औषधांशिवायही रक्तदाब नैसर्गिकरित्या नियंत्रणात आणता येतो. अमेरिकन आहारतज्ज्ञ कोर्टनी कॅसिस यांच्या मते, फक्त तीन महत्त्वाचे बदल केल्यास काही दिवसांतच रक्तदाबावर सकारात्मक परिणाम दिसून येऊ शकतो.
- Weather Alert: या जिल्ह्यांत विजांचा कडकडाट आणि वादळी वाऱ्यांसह मुसळधार पावसाची शक्यता ; 24 जिल्ह्यांना अलर्ट
- Central Government Alert केंद्रा कडून ; सर्व राज्यांना पत्र 20 दिवसांत ॲक्शन प्लॅन तयार करण्याचे आदेश
- ZP Election जिल्हा परिषद अध्यक्षपदाचं आरक्षण जाहीर ; कोणत्या जिल्ह्याला कोणतं आरक्षण?
- Weight Lose सकाळी करा ही ५ कामे; पोटाची चरबी कमी होईल
- Nano Banana AI वापरून काही मिनिटांत 3D फोटो कसा बनवायचा? जाणून घ्या संपूर्ण प्रक्रिया
हाय ब्लड प्रेशरचे प्रमुख कारण म्हणजे प्रोसेस्ड फूड आणि साखरेचा अतिरेक. बाजारातील कोल्ड्रिंक्स, रेडी-टू-ईट पदार्थ, व्हाईट ब्रेड, बिस्किटे, पेस्ट्री किंवा केक यामध्ये रिफाइन्ड साखर आणि कृत्रिम घटक असतात.
अशा पदार्थांमुळे शरीरात इन्सुलिन रेझिस्टन्स (insulin resistance) वाढते आणि पेशींमध्ये सूज (inflammation) निर्माण होते. यामुळे रक्तवाहिन्यांवर ताण येतो आणि रक्तदाब हळूहळू वाढत जातो.
त्यामुळे शक्य तितके असे पदार्थ आहारातून वगळा. गोड पदार्थ खावेच लागले तर नैसर्गिक गोडवा देणारे पर्याय निवडा. उदा. खजूर, मनुका, गूळ यांचा मर्यादित वापर.
२) नैसर्गिक आणि संपूर्ण धान्य खा
रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यासाठी शरीराला आवश्यक पोषण मिळणे तितकेच महत्त्वाचे आहे. त्यासाठी संपूर्ण धान्ये, भाज्या आणि फळे यांचा आहारात समावेश अनिवार्य आहे.
हिरव्या पालेभाज्या (पालक, मेथी, कोथिंबीर)
कमी गोड असलेली फळे (सफरचंद, बेरी, पेरू, संत्री)
सुकामेवा आणि बिया (अक्रोड, बदाम, फ्लॅक्ससीड्स, चिया सीड्स)
डाळी, कडधान्ये आणि ज्वारी-बाजरीसारखी धान्ये
हे पदार्थ पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि फायबरने समृद्ध असतात. हे पोषक घटक रक्तदाब संतुलित ठेवतात, हृदय मजबूत करतात आणि रक्ताभिसरण सुधारतात.
ब्रिटनमधील नॅशनल हेल्थ सर्व्हिस (NHS) च्या मते, प्रौढ व्यक्तींनी दररोज आपल्या आहारात किमान 5 वेगवेगळ्या प्रकारची फळे व भाज्या समाविष्ट कराव्यात. त्याचबरोबर प्रथिने (Protein) आणि ओमेगा-3 फॅटी ऍसिड्सने युक्त मासे देखील शरीरासाठी उपयुक्त आहेत.
- Weather Alert: या जिल्ह्यांत विजांचा कडकडाट आणि वादळी वाऱ्यांसह मुसळधार पावसाची शक्यता ; 24 जिल्ह्यांना अलर्ट
- Central Government Alert केंद्रा कडून ; सर्व राज्यांना पत्र 20 दिवसांत ॲक्शन प्लॅन तयार करण्याचे आदेश
- ZP Election जिल्हा परिषद अध्यक्षपदाचं आरक्षण जाहीर ; कोणत्या जिल्ह्याला कोणतं आरक्षण?
- Weight Lose सकाळी करा ही ५ कामे; पोटाची चरबी कमी होईल
- Nano Banana AI वापरून काही मिनिटांत 3D फोटो कसा बनवायचा? जाणून घ्या संपूर्ण प्रक्रिया
मीठ म्हणजेच सोडियम हा रक्तदाब वाढवण्यामागे मोठा घटक मानला जातो. बाजारात मिळणारे टेबल सॉल्ट (refined salt) शरीरासाठी हानिकारक ठरते. त्याऐवजी मर्यादित प्रमाणात समुद्री मीठ किंवा रॉक सॉल्ट वापरावे.
परंतु लक्षात ठेवा – कोणत्याही प्रकारचे मीठ जास्त खाल्ले तर शरीरात सोडियमची पातळी वाढते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढतो.
NHS च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, एका प्रौढ व्यक्तीने दिवसाला 6 ग्रॅमपेक्षा जास्त मीठ सेवन करू नये. जास्त मीठामुळे थेट हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका वाढतो.
फक्त सात दिवसांत सकारात्मक बदल
अनेक संशोधनांमधून असे दिसून आले आहे की, वरील तीन बदल सातत्याने केले तर फक्त एक आठवड्यातच रक्तदाब कमी होऊ लागतो. शरीर हलके वाटते, थकवा कमी होतो आणि झोपेची गुणवत्ता सुधारते. दीर्घकाळ या सवयी पाळल्यास हृदयविकार, स्ट्रोक, मूत्रपिंड निकामी होणे यांसारख्या गंभीर आजारांचा धोका लक्षणीयरीत्या कमी होतो.
हाय ब्लड प्रेशर टाळण्यासाठी अतिरिक्त टिप्स
- नियमित व्यायाम करा – दररोज किमान 30 मिनिटे चालणे, धावणे किंवा योगासन केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा – हे रक्तदाब झपाट्याने वाढवतात.
- तणाव कमी करा – ध्यान, श्वसनक्रिया, वाचन, संगीत अशा गोष्टी मन शांत ठेवतात.
- योग्य झोप घ्या – अपुरी झोप रक्तदाब अनियंत्रित करते.
- पाणी पुरेसे प्या – शरीर हायड्रेट ठेवल्याने रक्ताभिसरण सुरळीत राहते.
उच्च रक्तदाब हा आजार जितका गंभीर आहे तितकाच तो नियंत्रणात ठेवणेही शक्य आहे. औषधांशिवाय फक्त तीन बदल – प्रक्रिया केलेले अन्न व साखर कमी करणे, नैसर्गिक अन्नाचा वापर वाढवणे आणि मीठाचे प्रमाण नियंत्रित करणे – हे सातत्याने केले तर फक्त सात दिवसांतही सकारात्मक बदल दिसून येऊ शकतो.
आरोग्य तज्ञ नेहमी सांगतात की, औषधांवर अवलंबून राहण्याऐवजी सुदृढ जीवनशैलीचा अवलंब हा दीर्घकालीन आरोग्यासाठी सर्वात मोठा उपाय आहे.
- सूचना :
- वरील माहिती ही केवळ सामान्य माहितीवर आधारित आहे. याची देशकार्य पुष्टी करत नाही. कोणत्याही आरोग्यविषयक समस्येसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.