आजघडीला कॅन्सर हा आजार इतक्या वेगाने वाढतो आहे की सामान्य माणूसदेखील या गंभीर आजाराच्या विळख्यात सापडताना दिसतो आहे. पूर्वी कॅन्सर हा आजार केवळ आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या वर्गांमध्येच आढळतो, असे समजले जायचे. मात्र सध्या पाहता, शेतकरी, मजूर, विद्यार्थी, अगदी कोणतीही व्यक्ती – कॅन्सरचा बळी ठरू शकते. कारण बदललेली जीवनशैली, अयोग्य खाण्यापिण्याच्या सवयी आणि व्यसनांची सवय या सगळ्यांचा घातक परिणाम थेट आरोग्यावर होत आहे.
डब्ल्यूएचओचा धक्कादायक अहवाल
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) 2020 च्या अहवालानुसार जगभरात जवळपास 1 कोटींपेक्षा अधिक मृत्यू कॅन्सरमुळे झाले आहेत. याचा अर्थ असा की, प्रत्येक सहाव्या मृत्यूमागे एक मृत्यू कॅन्सरमुळे होतो. यावरून या आजाराचे वाढते प्रमाण आणि त्याचे गंभीर स्वरूप समजते.
घशाचा कॅन्सर: तरुणांमध्ये वाढती चिंता
घशातील कॅन्सर सध्या विशेषतः तरुण पिढीत वाढताना दिसतो आहे. यामागे प्रमुख कारण म्हणजे गुटखा, सिगारेट, तंबाखूचे सेवन आणि अल्कोहोलचे अति सेवन. ही लक्षणे वेळीच ओळखल्यास या आजारावर वेळेत उपचार करून पूर्णपणे बरे होण्याची शक्यता असते.
घशाच्या कॅन्सरची सामान्य लक्षणे
घसा खवखवणे व खोकला – दीर्घ काळ टिकणारा कोरडा किंवा कफयुक्त खोकला.
बोलताना कर्कशपणा – आवाज अचानक बदलणे किंवा खवखवत जाणे.
जेवताना त्रास – घशातून अन्न खाली जाण्यात अडथळा येणे.
कान दुखणे – सतत एकाच बाजूच्या कानामध्ये वेदना होणे.
घशात काहीतरी अडकल्यासारखे वाटणे – सातत्याने काहीतरी अडकले आहे असे वाटणे.
तोंडातून किंवा घशातून रक्त येणे – खोकताना किंवा थुंकताना रक्त दिसणे.
तोंडामध्ये पांढरे ठिपके – हिरड्या, गालाच्या आतील बाजू किंवा जिभेवर.
वजनात घट – कारण नसताना वजन अचानक कमी होणे.
घशातील कॅन्सरचे प्रमुख प्रकार
ऑरोफॅरींजियल कॅन्सर
हा कॅन्सर तोंडाच्या मागच्या भागात होतो. टॉन्सिलमध्ये विकसित होणारा कॅन्सर याच प्रकारात मोडतो.
नासोफॅरींजियल कॅन्सर
नाकाच्या मागच्या भागात, जेथे श्वसनमार्ग सुरू होतो, तेथे हा कॅन्सर होतो.
ग्लॉटिक कॅन्सर
स्वरयंत्रापासून सुरुवात होणारा कॅन्सर.
सुप्राग्लॉटिक कॅन्सर
स्वरयंत्राच्या वरील भागात हा कॅन्सर आढळतो, ज्यामुळे अन्न गिळण्यात अडथळा येतो.
घशामध्ये अल्सर – २१ दिवसांहून अधिक काळ न बरे होणारे जखम किंवा फोड.
श्वास घेण्यात अडचण – सतत दम लागणे किंवा घशात अडथळा वाटणे.
थुंकीत किंवा घशातून रक्त – कोणतेही इतर कारण नसताना.
दात किंवा हिरड्यांमध्ये जखम – न बऱ्या होणाऱ्या जखमा, विशेषतः गुटखा/तंबाखू सेवन करणाऱ्यांमध्ये.
कान दुखत राहणे – इतर कोणतेही कारण नसताना, विशेषतः एका बाजूला सतत वेदना.
आवाजात बदल व कफ – आवाज कोरडा, बदललेला वाटणे आणि कफ सातत्याने जमणे.
घशाचा कॅन्सर टाळण्यासाठी उपाय
धूम्रपान, गुटखा, तंबाखू, मद्यपान पूर्णतः टाळा.
हिरव्या भाज्या, फळे, फायबरयुक्त पदार्थांचा आहारात समावेश करा.
तोंड व घशाची नियमित स्वच्छता ठेवा.
तोंडात एखादी जखम, ठिपका दीर्घकाळ राहिल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
दरवर्षी एकदा ENT तपासणी करून घ्या.
मानसिक तणाव टाळा व नियमित झोप घेणे देखील आरोग्यदायी आहे.
घशामधील कॅन्सर हा गंभीर असला तरी त्याची लक्षणे वेळेवर ओळखल्यास व त्वरित वैद्यकीय सल्ला घेतल्यास हा आजार पूर्णतः बरा होऊ शकतो. त्यामुळे कोणत्याही त्रासाकडे दुर्लक्ष न करता, तोंड, घसा, आवाज, श्वसन यातील कोणताही बदल लगेच डॉक्टरांना दाखवा. जीवनशैलीमध्ये सुधारणा हीच कॅन्सरपासून बचावाचा प्रमुख उपाय आहे.
